USCIRF lại bóp méo sự thật về tình hình tự do tôn giáo ở Việt Nam

 USCIRF lại bóp méo sự thật về tình hình tự do tôn giáo ở Việt Nam

Bất chấp thực tiễn sinh động về đời sống tôn giáo, tín ngưỡng ở Việt Nam, một số tổ chức thiếu thiện chí, điển hình là tổ chức “Ủy ban tự do tôn giáo quốc tế Mỹ” (USCIRF) thường xuyên đánh giá tiêu cực về Việt Nam. Mới đây, ngày 07/02, USCIRF công bố “Báo cáo cập nhật về tình hình tự do tôn giáo của Việt Nam năm 2021” với những thông tin sai lệch, cho rằng việc triển khai thực hiện Luật Tín ngưỡng, tôn giáo ở nhiều địa phương còn bất cập, thiếu đồng bộ; lực lượng chức năng của Việy Nam “tiếp tục đàn áp, sách nhiễu tín đồ, tổ chức tôn giáo chưa được công nhận; bắt giữ, truy tố, xét xử các “nhà hoạt động tôn giáo”, “tù nhân lương tâm”, trong đó có Nguyễn Bắc Truyển – đối tượng vi phạm pháp luật đã xét xử, kết án. USCIRF khuyến nghị Bộ Ngoại giao Mỹ đưa Việt Nam vào danh sách “quốc gia cần quan tâm đặc biệt” (CPC).

Thực tế, quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo được luật hóa, quy định cụ thể tại  khoản 1, 2 điều 24 Hiến pháp, Luật Tín ngưỡng, tôn giáo 2016 và một số luật có liên quan như Luật Dân sự, Luật Đất đai, Luật Di sản, Luật Giáo dục…điều chỉnh các mặt hoạt động khác có liên quan đến tôn giáo như: giáo dục, đào tạo chức sắc tôn giáo; xây dựng, sửa chữa cơ sở thờ tự tôn giáo; hoạt động từ thiện, bảo trợ xã hội…Với khuôn khổ pháp lý nêu trên, tự do tôn giáo, tín ngưỡng ở Việt Nam ngày càng được bảo đảm trên thực tế. Ước tính 95% dân số Việt Nam có đời sống tín ngưỡng, tôn giáo. 16 tôn giáo với 43 tổ chức được Nhà nước công nhận, gồm: Phật giáo, Công giáo, Tin lành, Cao đài, Phật giáo Hòa Hảo, Hồi giáo, Tôn giáo Baha’I, Tịnh độ Cư sỹ Phật hội, Cơ đốc Phục lâm, Phật giáo Tứ Ân Hiếu nghĩa, Minh Sư đạo, Minh lý đạo-Tam Tông Miếu, Bàlamôn giáo, Mặc môn, Phật giáo Hiếu Nghĩa Tà Lơn và Bửu Sơn Kỳ Hương. Hơn 26,5 triệu người theo các tôn giáo, chiếm 28% dân số cả nước cùng hàng vạn cơ sở tín ngưỡng, thờ tự.

Bên cạnh đó, Nhà nước khuyến khích và tạo điều kiện cho các tổ chức tôn giáo giao lưu, hợp tác quốc tế. Không chỉ có thế, Việt Nam còn quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi để hoạt động quan hệ quốc tế của các tổ chức tôn giáo ngày càng được mở rộng. Hằng năm, có hàng trăm đoàn của tổ chức, cá nhân tôn giáo ở trong nước tham gia hoạt động tôn giáo ở nước ngoài; nhiều chức sắc nước ngoài vào Việt Nam hoạt động tôn giáo.

Với những thành tựu về tự do tôn giáo, tín ngưỡng, Việt Nam đã chủ động thông tin cho các nước, các tổ chức quan tâm thông qua các buổi làm việc, diễn đàn song phương, đa phương và kênh đối thoại nhân quyền thường niên với các nước Mỹ, EU, Australia, Na Uy. Bên lề Hội nghị Hội nghị COP26 tại Anh vào tháng 11 vừa qua, Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng đã khẳng định: “Tôi sẵn sàng đối thoại với bất kỳ ai về vấn đề nhân quyền”. Điều này thể hiện thiện chí cũng như sự cởi mở của Việt Nam.

Tuy nhiên, bên cạnh đa số chức sắc, tín đồ các tôn giáo tuân thủ pháp luật, đồng hành cùng dân tộc, tham gia phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của địa phương, vẫn còn một bộ phận chức sắc, tín đồ có nhận thức lệch lạc, tiêu cực được sự cổ xúy, xúi giục của các thế lực thù địch dẫn đến có cái nhìn sai lệch về Nhà nước, về chế độ, thậm chí hình thành tư tưởng thù địch, chống đối với chính quyền. Một số chức sắc cực đoan như: Nguyễn Đình Thục, Nguyễn Hữu Nam, Nguyễn Văn Toản, Nguyễn Ngọc Nam Phong… lợi dụng buổi sinh hoạt tôn giáo đã lồng ghép các thông tin sai lệch, xuyên tạc, kích động các tín đồ chống đối chính quyền, xuyên tạc việc thực hiện quyền tự do tôn giáo ở Việt Nam, hạ thấp uy tín của Đảng, Nhà nước, chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Ngoài ra, còn xuất hiện các hoạt động mang màu sắc tôn giáo trái pháp luật của Hà Mòn, Tân Thiên địa, Hội thánh của Đức Chúa Trời mẹ, trái với văn hóa truyền thống của dân tộc, nhuốm màu mê tín dị đoan, có dấu hiệu trục lợi; các hoạt động của các tổ chức chống đối như “Hội Ái hữu tù nhân chính trị và tôn giáo Việt Nam”, “Phật giáo Hòa hảo đối lập”, “Văn phòng Công lý & Hòa bình thuộc dòng Chúa Cứu thế TP Hồ Chí Minh”, “Hội Anh em Dân chủ”… Việc khai thác, lợi dụng những trường hợp bị xử lý, bị lên án nói trên vu cáo Việt Nam không có tự do tôn giáo cho thấy, dường như mục đích hoạt động của USCIRF không phải là cổ súy tự do tôn giáo mà bảo vệ, bảo kê cho những kẻ núp bóng tôn giáo chống phá Nhà nước Việt Nam.

USCIRF đã được Việt Nam đón vào thăm 5 lần (2002, 2007, 2009, 2015 và 2019). Trong những lần vào Việt Nam, bất chấp khuyến cáo, phản đối của các cơ quan chức năn, USCIRF luôn hoạt động sai chương trình đăng ký; tiếp xúc, gặp gỡ số tín đồ có thái độ chính trị cực đoạn, công khai bày tỏ sẵn sàng tài trợ cho số này thành “ngọn cờ” chống đối, thậm chí khuyến khích họ hoạt động độc lập, thoát ly khỏi chính quyền. Sau mỗi chuyến thăm, USCIRF đều đánh giá thiếu khách quan, xuyên tạc tình hình tự do tôn giáo tại Việt Nam và từ năm 2012 đến nay, liên tục khuyến nghị Bộ Ngoại giao Mỹ đưa Việt Nam vào danh sách CPC để áp đặt chế tài. Thông tin USCIRF sử dụng trong báo cáo được thu thập tù các tổ chức phản động bên ngoài (“Ủy ban cứu người vượt biển – BPSOS”, “Bàn tròn đa tôn giáo Việt Nam”, “Người Thượng vì công lý – MSFJ”…) liên kết với số cực đoan chống đối trong nước.

 Thực tế, báo cáo của USCIRF cũng đã nhận được nhiều ý kiến trái chiều của dư luận quốc tế. Trong đó, một số trong chính giới Mỹ nhận xét báo cáo thiếu khách quan, đi ngược lại lợi ích quan hệ giữa Mỹ và các nước. Một số nghị sỹ và tổ chức nhân quyền của Mỹ cũng cho rằng cách tiếp cận của USCIRF về vấn đề tự do tôn giáo nặng về chí trích, không giúp cải thiện tự do tôn giáo trên toàn cầu như mục đích mà Quốc hội và Chính phủ Mỹ đặt ra.

Ở bất kỳ một quốc gia nào, các hoạt động tôn giáo đều được điều chỉnh, bởi pháp luật. Việc công nhận tư cách pháp nhân của tổ chức tôn giáo không chỉ có ở Việt Nam. Tại Nhật Bản, ngoài qui định một số điều trong Hiến pháp, Nhà nước còn ban hành Luật Pháp nhân tôn giáo để qui định việc xét duyệt, công nhận tư cách pháp nhân cho tổ chức tôn giáo. Đến năm 1995, sau sự kiện phái Chân lư Aum Shinvikyo khủng bố trong hệ thống tàu điện ngầm ở Tokyo bằng chất độc Sarin, Nghị viện Nhật Bản đã phải bổ sung, sửa đổi theo hướng chặt chẽ hơn đối với các hoạt động tôn giáo như: (1) Quyền quản lý đối với các tổ chức tôn giáo có phạm vi hoạt động từ hai tỉnh trở lên sẽ được chuyển từ chính quyền tỉnh sang Bộ Văn hóa và Giáo dục; (2) Mỗi đoàn thể tôn giáo hàng năm phải đưa ra cho nhà chức trách báo cáo giải trình về nguồn tài chính và các nhân viên chính của mình; (3) Nếu có việc tình nghi tới mức phải đình chỉ hoạt động của một tổ chức tôn giáo nào đó, hay nếu được Bộ Văn hóa và Giáo dục cho phép, nhà cầm quyền có quyền yêu cầu đoàn thể tôn giáo đó phải báo cáo về hoạt động của mình và có quyền chất vấn các thủ lĩnh của tổ chức tôn giáo đó. Ngoài ra, Cục Văn hóa trực thuộc Bộ Văn hóa và Giáo dục Nhật Bản trực tiếp quản lý tài sản liên quan đến tôn giáo (đền, chùa, tự viện, nhà thờ…) như những công trình quốc gia.

Việt Nam luôn thể hiên thiện chí, cởi mở trong trao đổi, cung cấp thông tin, cho các nước, các tổ chức quan tâm về vấn đề nhân quyền, trong đó có tự to tôn giáo, tín ngưỡng, thậm chí mời các đoàn (trong đó có USCIRF) vào thăm để tận mắt chứng kiến thực tế những nỗ lực cũng như chuyển biến tích cực về bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo ở Việt Nam. Mỗi quốc gia trong quá trình thực thi các quyền con người, những hạn chế, thiếu sót là không thể tránh khỏi nhưng không vì thế mà chỉ nhìn vào những điểm tiêu cực, những gam màu xám để phủ nhận sạch trơn nỗ lực, kết quả và bức tranh toàn cảnh tình hình của mỗi nước. Riêng với USCIRF – một tổ chức NGO nước ngoài, cần tiếp nhận những thông tin chính xác và có cách tiếp cận khách quan, mang tính xây dựng khi công bố báo cáo thường niên về tự do tôn giáo, không chỉ với Việt Nam và các quốc gia khác trên thế giới. Đấy mới chính là tôn chỉ, mục đích chân chính của một tổ chức muốn hướng đến thúc đẩy quyền tự do tôn giáo trên toàn thế giới.■